प्रजातन्त्र दिवसको अवसरमा सोही दिन राष्ट्रिय मानव अधिकार प्रतिष्ठान रुपन्देहीले कैदी तथा बन्दीहरुको अवस्था र कारागारको वातावरण साथै कैदी तथा बन्दी हरुको मानव अधिकारका बिषयमा केन्द्रित भई रुपन्देही जिल्ला कारागारको रोहोवरमा राष्ट्रिय मानव अधिकार प्रतिष्ठान रुपन्देहीले जेल अनुगमन गरेको हो।
अनुगमनमा सस्थाका सभापति जितेन्द्र प्रसाद बन्जाडे( राजु बन्जाडे), उपसभापतिहरु मेख बहादुर अधिकारी, हेम थापा, उमाकान्ति खत्री(अर्चना के सी), सचिव कमल नेपाल, कोषाध्यक्ष प्रकाश राज पौडेल, सल्लाहकार तोय नारायण अर्याल तथा कारागार प्रमुख नारायण पन्थी र कारागारका अ. हे. व. रमेश नेपाल र प्रतिष्ठानको अनुगमन टोलीबिच कैदीबन्दीहरुका समस्या र समाधानका बारेमा परामर्श भएको थियो।
जेल अनुगमनका क्रममा १५० जना राख्न मिल्ने स्थानमा ४३१ जना पुरुष कैदी बन्दीहरु राखिएको पाइएकोले यसमा सम्बन्धित निकाएको ध्यानाकर्षण होस सभापति जितेन्द्र प्रसाद बन्जाडेले बुटवल दैनिकलाई जानकारी दिनु भयो । कारागारमा महिला तथा बाल बच्चा नभएको समेत जानकारी गराउनु भयो।
कैदीहरु धेरै रहेकाले उनि हरुमा छाला सम्बन्धि रोगको समस्या रहेको र उक्त समस्याको उपचारपनि भई रहेको कुरा जानकारी दिनुभयो । कारागारमा १८ वर्ष देखि ७६ वर्ष सम्मका कैदी बन्दी राखिएको र उनिहरुको लागी दुई वटा पुस्तकालय ,खेलकुदका सामान रहेको समेत जानकारी दिनु भयो।
कैदीलाई नेपाल सरकारले दिने सेवा सुबिधा अन्तरगत विभिन्न सिपमुलक कार्यक्रम एबम तालिमहरु जस्तै थाकलको झोला बनाउने बुन्ने, छालाका जुता बनाउने , तथा मुढा बनाउने तालिम दिईएको र तालिम पश्चात् कैदीहरुले उक्त कामहरु गरिरहेको समेत हामीलाई जानकारी दिनु भयो।