राजनिती भनेको सरकार र जनताको बिचमा हुने मामिला हो । राजनिती दुई भागमा विभाजन गर्न सकिन्छ, राज अनी निती । राज भन्नाले राज्य बुझिन्छ भने निती भन्नाले नियम बुझिन्छ । राजनीती सामान्य अर्थमा बुझ्ने हो भने राज्यको दिगो विकाश गर्न तथा कुनै पनि उदेश्य प्राप्त गर्नकालाई बनाएको निती तथा नियमलाई राजनीती भनिन्छ ।
राजनीतिलाई राम्रो अनि नराम्रो दुवै तवरमा समिक्षा गर्न सकिन्छ । अहिले हाम्रो देशको राजनैतिक अबस्थाको बारेमा बिद्यार्थी जीवनमा परेको नकारात्मक प्रभाब तथा मुलुकमा विकास नहुनुको मुख्य कारण राजनीति नै हो भन्ने विश्लेषण गर्न सकिन्छ ।
हाम्रो देशको राजनितीमा खराबी होइन राजनिती बनाउने प्रक्रिया तथा नेतृत्वमै खराबी तथा कमि कमजोरी छ । नेपालको सन्दर्भमा आजकालको राजनिती जताततै समस्यामा अल्झिएको छ । राजनितीको प्रभाब यस्तोसँग फैलिएको छ कि जुन क्षेत्रलाई पनि आफ्नो चपेटामा पार्न पुग्छ । राजनितीले गर्दा धेरै असर हामी विद्यार्थीहरु माथी परेको छ । विद्यार्थीको मन र मस्तिष्कमा असर परेको राजनीतिको प्रभाबका कारण हामी विद्यार्थीहरुले पढन पाएका छैनौं अर्थात् सोचे जस्तो शिक्षा हासिल गर्न सकिरहेका छैनौ ।
पछि गएर देश सम्हाल्ने र देशलाई विकाशको मार्ग तर्फ लैजाने हामी विद्यार्थी नै हौँ । त्यसको लागी शिक्षाको आवश्यकता हुन्छ । हामीलाई शिक्षा लिदै गर्दा पनि राम्रो र स्वतन्त्र रुपमा अध्ययन गर्ने अवसर पाएका छैनौं । यदि हामी विद्यार्थीहरुले राम्रो शिक्षा पाएनौं भने देशको उन्नती र प्रगती कसरी हुन सक्छ त ? शिक्षा भनेको त सफलताको चाबी अथवा सिडी हो । शिक्षा हामी विद्यार्थीको गहना जस्तै हो, कि एउटी महिला आफ्नो शृंगार र गहना बिना अधुरो हुन्छिन । त्यस्तै हामी विद्यार्थीको जीवनमा पनि शिक्षाको त्यतिकै भुमिका हुन्छ । शिक्षा भनेको पढाउने र सिकाउने प्रणाली हो । जहा ज्ञान दिने र लिने दुबै प्रणाली हुन्छ ।
आजकालको राजनितीले गर्दा दिनहु कलेज र विद्यालय बन्द हुने गरेका छन कि यहि राजनितीको नाममा । कहिले कुन पार्टीको नाममा बन्द भए, कहिले कुन पार्टीको नाममा राजनिती कै कारण हाम्रो पढाइमा ठुलो बाधा आएको छ । हाम्रा देशका नेताहरु भने आफ्नो धन, सम्पति र पद जान्छ कि भन्ने डरमा रहेका छन् । देशको विकाश र देशको मुहार फेर्ने बारेमा कहिल्यै पनि सोच्न सकेनन l
मानौं एउटा कक्षा कोठामा शिक्षक आएर विद्यार्थीलाई पढाइ रहेको क्रममा बाहिरबाट कुनै पार्टीको मान्छे आएर शिक्षकलाई कक्षा कोठाको बाहिर बोलाएर राजनिती यस्तो हो भन्दै कुरा गर्ने चलन नेपाली समाजको राजनीतिमा छ l जसको कारण त्यो पढिरहेका बिद्यार्थीहरुको मस्तिष्कमा के असर पर्छ भन्ने ज्ञान हाम्रो देशमा रहेका पार्टीका भात्री संगठनका नेताहरुलाई छैन । यसैले गर्दा पढिरहेको विद्यार्थीको मस्तिष्कमा अनेकथरीको सोचाइ आउन पुग्दछ ।
विद्यार्थीको काम शिक्षा हासिल गर्नु हो । सबै कुरा बुझेका विद्यार्थीले मुलुकको भविष्य उज्ज्वल बनाउन सक्छन् । यसैले आफ्नो बौद्धिक क्षमता तिखार्नु र भविष्यका लागि योग्य नागरिक बन्नु विद्यार्थीको लक्ष्य हुनुपर्छ । विद्यार्थीको ध्यान यसतर्फ गएन र राजनीतिक दलको भ्रातृ सङ्गठनको सदस्य बनी दलको इसारामा गतिविधि गर्ने काम भयो भने त्यसले विद्यार्थीको भविष्य त अन्धकार हुन्छ नै मुलुकको भविष्य पनि अन्योलमा पर्छ । यो विद्यार्थीले बुझ्नुपर्छ ।
एक त नेपालको राजनीति गलत छ, नराम्रो छ भन्नु गलत हुन सक्छ किन कि राजनीति गलत नभएर प्रक्रिया र सिस्टममा गलत हो । विद्यार्थीहरु कै कारण राजनीति बिग्रेको भनेर एक अर्थमा सहजताका साथ भन्न सकिन्छ l बिद्यालयमा राजनीति भित्राउने भनेको विद्यार्थी आफैले नै हो, न कि पार्टीका दलले ।
राजनितीका कारण घरको परीवारमा पनि झै-झगडा हुने गर्दछ l घरका सदस्यहरुको पार्टी बेग्लै तथा फरक-फरक आस्था राख्ने परिवारमा पनि झैँ-झगडा हुने गरिरहेको जुन गलत छ l त्यसैले यस्तो बिग्रिदो राजनिती छिटो भन्दा छिटो अन्त्य गर्नुपर्छ र देशको विकाश गर्ने राजनिती भित्रनु पर्छ । त्यसपछि मात्र हाम्रो देशको विकाश हुन सक्दछ ।